(Bài dự thi, viết theo quan điểm cá nhân của tác giả)
Thời khắc chuẩn bị kết thúc năm cũ, bước sang năm mới 2022, bản thân tôi, một công chức ngành Thống kê Việt Nam cũng muốn viết một vài lời tâm sự:
Về tình hình chung thì năm 2021 tình hình kinh tế – xã hội hết sức khó khăn do đại dịch Covid-19. Quá trình chuyển đổi số đang diễn ra trên mọi lĩnh vực cũng vì đó mà được tăng tốc hơn vì những lợi ích ưu việt mà nó mang lại.
Chúng ta có thể thấy từ những bất cập ban đầu trong công tác kiểm soát dịch ban đầu, với vô số các ứng dụng trên thiết bị di động của nhiều bộ ngành khác nhau. Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, cũng như sự giúp đỡ của các doanh nghiệp đầu ngành thì ứng dụng PC-Covid nhanh chóng được ra đời, một ứng dụng thống nhất, có tất cả các chức năng của các ứng dụng riêng lẻ kia, thay thế tất cả các loại giấy tờ truyền thống và sử dụng theo một tiêu chuẩn, quy định chung trên toàn quốc.
Vì sao tôi lại nói về ứng dụng này, vì nó có một điểm rất chung mà theo tôi nghĩ là mục tiêu mà các nhà lãnh đạo ngành Thống kê Việt Nam đang theo đuổi, đặc biệt là nữ Tổng cục trưởng, thuyền trưởng của con tàu ngành Thống kê.
“Thay đổi”
Thay đổi là sự tất yếu, thay đổi để phát triển, để không bị bỏ lại phía sau. Đầu năm 2016, trong một cuộc trò chuyện với các anh chị trong ngành tôi có thắc mắc là sao chúng ta chưa thay thế phương pháp ghi chép phiếu điều tra truyền thống bằng một ứng dụng trên điện thoại thông minh và đáp lại tôi là những nụ cười.
Lúc đó tôi suy nghĩ rất đơn giản theo kiểu một cậu thanh niên mới ra trường, là việc viết một cái ứng dụng để nhập tin đối với người ngoại đạo như mình thì khó, nhưng đối với các bạn chuyên ngành viết ứng dụng thì hết sức đơn giản. Sau đó tôi còn nhắn tin cho bạn mình, một cậu bạn lúc đó đang lập trình và phát triển các ứng dụng cho các tập đoàn nước ngoài, nội dung câu chuyện đại loại là “ê mày, để tao trình bày ý tưởng với nhà nước, rồi xin kinh phí 200 triệu đồng, rồi mày viết ứng dụng, rồi hai đứa mình chia tiền”. Suy nghĩ của một cậu con trai mới lớn nó đơn giản và hiếu thắng vậy đó mọi người.
Diễn biến sau đó thì cuộc Tổng điều tra 2016-2017 dùng phiếu giấy và việc gì đến cũng phải đến, Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 đã ứng dụng phiếu điện tử Capi, nhập tin bằng các thiết bị di động. Theo thông tin tôi được biết thì ban đầu có sự giúp đỡ về mặt công nghệ của các tổ chức nước ngoài và kể từ thời điểm đó đến nay phương thức này đã được ứng dụng ngày càng sâu rộng hơn. Tuy gặp rất nhiều khó khăn, vì chúng ta chưa làm chủ được công nghệ nhưng điều tôi muốn nhấn mạnh ở đây “thay đổi” là tất yếu. Nếu chúng ta không ngại thay đổi, cứ tiếp tục bước tiếp thì dù chúng ta xuất phát điểm thấp nhưng rồi cũng sẽ về đích mà thôi.
Vậy vì sao phải “thay đổi”: Nhắc tới ngành Thống kê là liên tưởng đến con số và khi cả thế giới chuyển đổi số thì không có lý do gì mà một ngành làm ra con số lại không theo xu hướng này. Chúng ta không những phải thay đổi mà chúng ta phải là những người tiên phong. Người ta dùng từ cách mạng công nghiệp 4.0, có nghĩa là cuộc cách mạng dựa trên nền tảng chủ đạo là công nghệ, chứ không phải sử dụng mạng di động 4G là cách mạng 4.0.
Thế giới đã phát triển những trí thông minh nhân tạo AI có khả năng học sâu (deep learn) khối lượng dữ liệu khổng lồ (big data) do chúng thu thập được. Việc chúng ta dùng mạng xã hội, lướt web… hàng ngày đang được các hãng khổng lồ công nghệ thu thập thông tin một cách âm thầm và vô cùng lớn nhằm phục vụ nhiều mục đích khác nhau. Và đó là một cách thống kê với dữ liệu đầu vào vô cùng lớn và chính xác. Vì vậy, là một ngành làm công tác thống kê chúng ta có lý do nào lại đứng ngoài cuộc.
“Thay đổi” bao giờ cũng đi đôi với “cơ hội” và “thách thức”: “cơ hội” thì rất nhiều, nhìn thấy thì rất dễ nhưng “thách thức” thì khi làm chúng ta mới va chạm rất nhiều thứ. Hy vọng các cấp lãnh đạo vững tay chèo lái con thuyền thống kê vươn khơi xa, đánh bắt nhiều thành công mới vào đầy khoang./.